Kobieta, mężczyzna, przyjaciele
Gwiazdka nazwal ja Linneusz - ojciec systematyki roslin.
Czyli Stellaria, a to z powodu jej pieknych bialych gwiazdzistych kwiatkow.
Ma ona tez swoje nazwy ludowe, ktore kryja w sobie pamiec zastosowania leczniczego, czy magicznego : mokrzyca, kurzyslad...
Natomiast amerykanski ekspert od chwastow Edwin Rollin Spencer (zm.1964) zwal gwiazdnice "zaraza", ktora kradnie roslinom uzytkowym cenne substancje odzywcze i miejsce, jak i inne chwasty "charakteryzujace sie zaborczoscia nie ustepujaca zaborczosci Bonapartego czy Hitlera".
Nie mogl Linneuszowi wybaczyc tej pieknej niewinnej nazwy.
Lecz gwiazdnica wcale nie jest szelma jak uwazal.
Jest prawdziwa roslina pionierska, ktora jak ochronny plaster przykrywa przepracowana, wyjalowiona glebe i pomaga jej wrocic do rownowagi.
Widze ja chetnie w moim ogrodzie na wlasnie odlogiem lezacych grzadkach. Zabezpiecza je przed rozmywajacym deszczem i chroni przed wysuszeniem sloncem, co wychodzi tez na dobre drobnym zyjatkom, ktore przyczyniaja sie do powstawania humusu.
Jej niezliczone nasiona sa zrodlem pokarmu dla malych ptakow.
Takim zrodlem jest tez - dla wiele znaczacych dla ogrodowego biotopu owadow z krotka ssawka - jej latwo dostepny nektar stale kwitnacych kwiatow.
A tam gdzie jest niepozadana, latwo daje sie wyplewic, gdyz ma krotkie korzenie, poniewaz stale pobiera rose (wchlaniajac) rowniez wloskami, ktore ma wzdluz lodygi.
Wyplewionej nie trzeba wyrzucac, lez zuzyc ja do najblizszej salatki lub w ostatecznosci (bo szkoda witamin) do zupy...
...gdyz zawiera duzo wit. C i karoten. Takze rzadkie mineraly jak fosfor, magnez, miedz, potas, oraz sole mineralne i kwas krzemowy.
Szczegolnie wiosna i pozna jesienia, gdy inne rosliny sa jeszcze, lub juz nieobecne.
A wyglada i smakuje gwiazdnica odswiezajaco, zas tak pisze o jej smaku zielarka Ursel Bührling (1992 str.34) : "nas jednak zaskakuje to wiecznie zielone ziele ogrodowe swoim wytwornym smakiem, ktory przypomina smak swiezych kolb kukurydzy".
Gwiazdnice sprzedawano kiedys w peczkach jako wloszczyzne na europejskich bazarach.
W Polnocnych Indiach nadal sprzedawana jest na targach jako warzywo, a przyrzadzana jest podobnie jak szpinak.
Wprawdzie gwiazdnica wyglada na krucha rosline, lecz posiada niemal niezniszczalna energie zyciowa. Jest eterycznym olbrzymem.
Rosnie i kwitnie oraz owocuje ustawicznie, a gdzie jej lodygowe wezly dotkna ziemi, tworzy nowe korzonki.
Jej kwiaty tez odznaczaja sie ruchliwoscia : otwieraja sie kolo dziewiatej i przy czystym niebie pozostaja takie przez 12 godzin. A zwracaja sie bezposrednio ku sloncu.
Zapylane sa przez owady, ale nie musza, bo kiedy ich brak - zapylaja sie same w taki oto sposob : wykrzywiaja slupki do tego stopnia, az te dotkna przewodow pylkowych.
Gwiazdnica jest zimoodporna - rosnie, kwitnie i kielkuje nawet pod sniegiem przy temperaturze paru stopni powyzej zera.
Tylko trzaskajacy mroz bez pokrywy snieznej potrafi zaszkodzic gwiazdnicy.
Lecz i na takie przeszkody ruchliwa gwiazdnica znajduje sposoby : noca, gdy pada zimny deszcze czy snieg - to zwija swe liscie wokol najwrazliwszych, szybko rosnacych mlodych pedow.
Angielskim mieszkancom wsi wystarcza rano rzucic tylko okiem na gwiazdnice zeby wiedziec, czy maja nalozyc plaszcz przeciwdeszczowy...
Zwierzeta tez lubia smak gwiazdnicy.
Szczegolnie chetnie jedza ja zajace, kroliki i prosieta. Owce i kozy tez nie pogardza.
Przede wszystkim jednak gwiazdnica sluzy ptakom (jej polska ludowa nazwa kurzyslad ; niemiecka : gwiazdnica ptasia, kurzy ogryzek, gesie ziele, ziele kanarka ; dunska : trawa kanarka ; wloska rowniez : ziele kanarka ; francuska podobnie : ptasie ziele).
Anglik John Gerard, ktory w 1597 roku wydal ksiazke o ziolach, w duzej czesci odpisana od flamandzkiego zielarza Dodoneusza, pisze, ze wowczas na ulicach Londynu sprzedawano powiazane w peczki gwiazdnice, dla karmienia nimi trzymanych w klatkach ptakow spiewajacych.
Stary aptekarz Schroeder (1639) pisze o gwiazdnicy tak : "...jest przyjemnym i bardzo przydatnym pokarmem dla kur i ptakow, kiedy sa chore i nie chca jesc" (cytowane w : Marzell 1979, str.501).
Niektore zas gospodynie wiejskie uwazaja, ze kiedy kury i gesi jedza duze ilosci gwiazdnicy, to niosa wiecej jajek.
Tak wiec pozostalo mi do omowienia w jeszcze jednym poscie, zastosowanie gwiazdnicy jako srodka leczniczego i podanie dla zainteresowanych, paru recept i przepisow kuchennych.
Dziekuje Wam Dziewczyny za
A tak na marginesie, to pomyslalo mi sie jeszcze w temacie, ze :
Amerykanin pan Spencer nie zostawiajac suchej nitki na gwiazdnicy, dokonywal na nia projekcji ludzkich napoleonsko-adolfowych cech amerykanskich pionierskich podbojow na kontynencie Nowego Swiata.
A Bogu ducha winna pokojowa gwiazdnica, zostala tego kozlem ofiarnym.